Masz pytanie?
Jesteśmy do twojej dyspozycji

+48788947332

biuro@dogramofonu.pl

Przewodnik po płytach gramofonowych - niezbędne informacje i wskazówki
Płyty gramofonowe - przewodnik

Na gramofonach najczęściej odtwarza się obecnie płyty winylowe. Doświadczeni fani muzyki retro wiedzą jednak, że istnieje znacznie więcej rodzajów płyt gramofonowych. Każdy z nich posiada swoje charakterystyczne cechy. Początkujący adepci mogą zagubić się w gąszczu informacji, dlatego postanowiliśmy przygotować obszerny przewodnik, który dogłębnie zaprezentuje płyty gramofonowe. Dzięki niemu zapoznasz się z różnymi rodzajami płyt do gramofonu, wybierzesz dopasowany do Twoich potrzeb nośnik audio i zapobiegniesz błędom, które mogą uszkodzić nagrania.

 

Jakie są rodzaje płyt gramofonowych?

Wraz z rozwojem przemysłu fonograficznego zmieniały się rodzaje gramofonów, a przy tym nośniki muzyki. Najstarszym typem płyty gramofonowej jest płyta Berlinera. Początkowo wytwarzano je z ebonitu, a pod koniec XIX wieku do produkcji stosowano już szelak (więcej na temat Rewolucji Berlinera tutaj: https://dogramofonu.pl/blog/Berliner).

 

Od początku XX wieku zaczęły dominować płyty szelakowe. Szczególnym typem takich płyt gramofonowych są płyty Pathedyski Edisona. W latach 40. pojawiły się płyty winylowe, które stopniowo wypierały nagrania na szelakach.

 

Rodzaje płyt gramofonowych

 

  • Płyty Berlinera

Płyty Berlinera początkowo były wykonywane z ebonitu, w przeciwieństwie do późniejszych płyt gramofonowych. Są dość małe, ponieważ mają zaledwie 7 cali średnicy. To bardzo stare okazy i obecnie trudno znaleźć takie płyty w dobrym stanie, także wizualnym. Jednak wbrew pozorom te zadbane prezentują przyzwoite brzmienie, co świadczy o wysokiej jakości nagrań.
Płyty Berlinera są niezwykle drogie ze względu na swoją kruchość i rzadkość. A repertuar? Cóż… Najczęściej można znaleźć na nagraniach muzykę klasyczną, czy scenki komiczne. Nośnik pozwalał na zarejestrowanie jedynie 2-minutowej ścieżki.

[product category_id="114"] 

 

  • Płyty Szelakowe

Jak sama nazwa wskazuje, są to płyty gramofonowe wykonane z szelaku (żywicy). Ich standardowy rozmiar to 10 cali, jednak można też spotkać płyty 12- calowe (głównie z muzyką klasyczną) oraz nietypowe, w innych rozmiarach.
Można je odtwarzać wyłącznie na gramofonach. Wcześniej trzeba jednak odpowiednio dobrać igłę, aby uzyskać satysfakcjonujące brzmienie i głośność. Po każdym odtworzeniu należy tę igłę zmienić, aby zachować dobry stan płyty gramofonowej i zapobiec jej zniszczeniom. Ważną cechą płyty szelakowej jest prędkość obrotów, która w wynosi 78 na minutę. Zdarzają się jednak płyty nagrane z inną prędkością i konieczna jest modyfikacja prędkości obrotów talerza. Większość gramofonów retro posiada ręczny regulator obrotów, który jest rozwiązaniem w takiej sytuacji.
  

Na płytach szelakowych rejestrowano różnego rodzaju muzykę. Istnieje duża ilość nagrań jazzowych, muzyki klasycznej, a nawet rock’n’rolla. Są to głównie nagrania zagraniczne, ale można też znaleźć polskie płyty szelakowe (wydawnictw takich jak Muza, Melodje, Fogg Records, czy Syrena).

 

 

Czego należy unikać, aby nie zniszczyć płyt szelakowych?

  • alkoholu i środków, które go zawierają (płyny do czyszczenia powierzchni, ale też markerów (!) alkoholowych) - rozpuszczają żywicę szelakową
  • wyginania
  • ekspozycji na wysoką temperaturę i promieniowanie słoneczne
  • układania wielu płyt w stos (nagrania są cięższe niż płyty winylowe)
  • przechowywania płyt poziomo

 

 

  • Płyty Pathe

Jeżeli mowa o płytach szelakowych, koniecznie trzeba wyróżnić płyty Pathe. Co jest nich szczególnego? Przede wszystkim można je odtworzyć wyłącznie na patefonach (posiadają szafirową igłę - więcej na ten temat tutaj: https://dogramofonu.pl/patefon-a-gramofon-poznaj-podstawowe-roznice). Igła, odtwarzając płytę, porusza się od jej środka do zewnątrz, a rowki z zapisem nagrania są wycięte pionowo.
Firma Pathe produkowała nagrania w kilku rozmiarach: 10 cali, 10,5 cala, 11,5 cala, 14 cali, a nawet 20 cali. 
 

 [product category_id="77" slider="true" onlyAvailable="true"]

 

 

Koniecznie trzeba wspomnieć, że odtwarzanie płyt Pathe na gramofonach ze stalową igłą grozi ich zniszczeniem.

Na pocieszenie dodamy, że szafirowa igła w patefonach przeznaczonych do płyt Pathe nie wymaga wymiany i pozwala na wielokrotne odtwarzanie nagrań. To dość wygodne rozwiązanie, prawda?

 

 

  • Dyski Edisona

Dyski Edisona to płyty szelakowe przeznaczone do odtwarzania na gramofonach Edison Disc, wyposażonych w diamentową igłę. Różnią się wyglądem od innych płyt, ponieważ są grubsze o ok. 6 mm. Ponadto, dzięki pionowemu zapisowi nagrania w rowkach, możliwy był zapis aż do 5 minut utworu, na każdej stronie płyty odtwarzanej z prędkością 80 obrotów na minutę. Ciekawostką jest, że początkowo na płytach nie umieszczano informacji o wykonawcach.

Więcej na temat historii dysków Edisona przeczytasz tutaj: https://dogramofonu.pl/Historia-edison-disc

 

 

 

 

  • Płyty winylowe

Najnowszym gramofonowym nośnikiem muzyki są płyty winylowe. Przeznaczone do odtwarzania z prędkością 33 ⅓  lub 45 obrotów na minutę, umożliwiły zapis całego albumu (do 19 minut na każdej stronie płyty długogrającej LP 33 ⅓), co było znaczącą przewagą nad płytami szelakowymi.

Standardowe rozmiary winyli to 7, 10 lub 12 cali.
Polichlorek winylu, z którego wykonuje się płyty winylowe, jest znacznie bardziej odporny na czynniki zewnętrzne niż szelak. To między innymi sprawiło, że płyty szelakowe odeszły w zapomnienie.

 

 

 

Przy winylach należy pamiętać o :

  • unikaniu wysokiej temperatury i promieniowania słonecznego
  • regularnym czyszczeniu płyt winylowych z kurzu i używaniu antystatycznych środków (takie zaniedbania mogą przyczynić się do uszkodzeń nagrań)
  • pionowym przechowywaniu płyt (polecamy nasze case'y)

 

[product id="3775"]

[product id="373"]

 

 

 

 

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl